Αριστοφάνης

   Ο μεγάλος αρχαίος Έλληνας κωμικός, Αριστοφάνης, γεννήθηκε το 446 π.Χ. στην Αθήνα και απεβίωσε το 386 π.Χ. Πατέρας του ήταν ο Φίλιππος, γνήσιος Αθηναίος από το δήμο των Κυδαθηναίων.

   Ο Αριστοφάνης μεγάλωσε στην Αθήνα, όπου και ασχολήθηκε με την σατιρική ποίηση. Συνήθης στόχος του ήταν ο δημαγωγός Κλέων, ο οποίος το 427 κατήγγειλε έγγραφα πως ο Αριστοφάνης είναι ξένος και όχι γνήσιος Αθηναίος. Την κατηγορία αυτή την βάσισε στην εκδοχή που θέλει τον Αριστοφάνη να έχει γεννηθεί στην Αίγινα και να μετήλθε αργότερα στην Αθήνα.

    Για τον Αριστοφάνη το ιδανικό πολίτευμα δεν ήταν η δημοκρατία, την οποία συχνά ειρωνευόταν και προσπαθούσε να υποσκάπτει. Πέρα από τον Κλέωνα, το «πολιτικό τέρας» όπως συνήθιζε να τον αποκαλεί, διακωμωδούσε και τους σοφιστές. Από το στόχαστρό του δεν ξέφυγαν ο Σωκράτης και ο Ευριπίδης, των οποίων τις ιδέες τις αντιμετώπιζε ως σοφιστικές. Παρόλα αυτά, ο Κρατίνος παρατήρησε πως, εν τέλει, το ύφος του Αριστοφάνη επηρεάστηκε από τον Ευριπίδη και ονόμασε αυτή την επιρροή «ευριπιδαριστοφανίζειν».

   Η επίδραση αυτή συνίσταται στο γεγονός ότι οι χαρακτήρες του κωμικού ποιητή πολλές φορές μιλάνε τόσο σοβαρά, που πλησιάζουν την τραγωδία, συνυφαίνοντας τον σοβαρό με τον κωμικό λόγο.

   Οι κωμωδίες του, άλλωστε, είχαν έντονο πολιτικό χαρακτήρα, ενώ κυρίαρχο ήταν το στοιχείο της βωμολοχίας και της καυστικότητας.

   Αν και ο Αριστοφάνης προκαλούσε με την σάτιρά του, φαίνεται πως οι Αθηναίοι έτρεφαν ιδιαίτερη συμπάθεια προς αυτόν. Σε θεατρικούς διαγωνισμούς έλαβε 10 φορές την πρώτη θέση, ενώ έγραψε πάνω από 46 κωμωδίες (αναφέρονται 40 τίτλοι).

   Από αυτές, σώζονται 11 ακέραιες κωμωδίες, και 924 αποσπάσματα.

Αχαρνής (425 π.Χ.)
Ιππείς (424 π.Χ.)
Νεφέλες (423 π.Χ.)
Σφήκες (422 π.Χ.)
Ειρήνη (421 π.Χ.)
Όρνιθες (414 π.Χ.)
Λυσιστράτη (411 π.Χ.)
Θεσμοφοριάζουσες (411 π.Χ.)
Βάτραχοι (405 π.Χ.)
Εκκλησιάζουσες  (392 π.Χ.)
Πλούτος (388 π.Χ.)

Αποσπάσματα κωμωδιών:

Δαιταλείς (427 π.Χ.)
Βαβυλώνιοι (426 π.Χ.)
Γεωργοί (424 π.Χ.)
Ολκάδες (423 π.Χ.)
Προάγων (422 π.Χ.)
Αμφιάραος (414 π.Χ.)
Πλούτος α' (408 π.Χ.)
Γηρυτάδης (407 π.Χ.)
Κώκαλος (387 π.Χ.)
Αιολοσίκων β' (386 π.Χ.)

Μη σωζόμενες κωμωδίες:

Αιολοσίκων α'

Ανάγυρος
Ταγηνισταί
Δαίδαλος
Δαναίδες
Κένταυρος
Ήρωες
Λήμνιαι
Γήρας
Ειρήνη β' 

Φοίνισσαι
Πολύιδος
Ώραι
Πελαργοί
Ίελμησσείς 

Τριφάλης

Σκηνάς Καταλαμβάνουσαι 

    Στο έργο «Εκκλησιάζουσες» (στίχοι 1169-1175) συναντάται η μεγαλύτερη λέξη της ελληνικής (λοπαδοτεμαχοσελαχογαλεοκρανιολειψανοδριμυποτριμματοσιλφιολιπαρομελιτοκατακεχυμενοκιχλεπικοσσυφοφαττοπεριστεραλεκτρυονοπτοπιφαλλιδοκιγκλοπελειολαγῳοσιραιοβαφητραγανοπτερύγων), με την οποία περιγράφεται μια μαγειρική συνταγή.

   Το Liddell & Scott μεταφράζει τη λέξη σε «πιάτο αποτελούμενο από κάθε είδος εκλεκτών προϊόντων, ψαριών, κρεάτων, πουλερικών και σαλτσών».

Ο Αριστοφάνης είναι αναμφισβήτητα ένας από τους τρεις σημαντικότερους εκπροσώπους της αρχαίας κωμωδίας, δίπλα στον Εύπολι και τον Κρατίνο.

Σύνταξη/επιμέλεια κειμένου: Πανουτσακοπούλου Ειρήνη

Facebook Page