Οι τρεις μεγάλοι τραγικοί (Ευριπίδης, Σοφοκλής, Αισχύλος)

Ευριπίδης (≈480 π.Χ/485 π.Χ – 406 π.Χ) «Ο Πατέρας του δράματος»

Γεννημένος στην Σαλαμίνα (ή σύμφωνα με άλλες πηγές από τη Φλύα του δήμου της Κεκρωπίας), από τον Μνήσαρχο ή Μνησαρχίδη, εύπορο γαιοκτήμονα, και την Κλειτώ. 

Επηρεάστηκε από τον Ηρόδοτο, τον Αναξαγόρα, το Φειδία, και τους σοφιστές.

Λίγο καιρό πριν το θάνατό του μετέβη στην Πέλλα της Μακεδονίας, στην αυλή του βασιλιά Αρχέλαου όπου και έμεινε μέχρι τον θάνατό του το 406 π. Χ.

Ο Ευριπίδης έχει χαρακτηριστεί ως ο «τραγικώτατος των ποιητών» από τον Αριστοτέλη, διότι παρουσιάζει πρώτος τα ανθρώπινα πάθη, τον έρωτα και εμβαθύνει στην ανθρώπινη φύση, καθώς και «από σκηνής φιλόσοφος», διότι φιλοσοφεί μέσα από τα έργα του.

Από τα 91 περίπου γνωστά έργα του Ευριπίδη, σώζονται πλήρως 17 τραγωδίες, ένα νόθο έργο (Ρήσος) και ένα σατυρικό δράμα (Κύκλωψ) :

- Ρήσος (453 π.Χ) – η πατρότητα αμφισβητείται.

- Άλκηστις (438 π.Χ)

- Μήδεια (431 π.Χ)

- Ιππόλυτος (428 π.Χ)

- Εκάβη (424 π.Χ)

- Ηρακλής μαινόμενος (424 π.Χ)

- Ανδρομάχη (420 π.Χ)

- Ικέτιδες (420 π.Χ)

- Ηρακλείδαι (417 π.Χ)

- Τρωάδες (415 π.Χ)

- Ηλέκτρα (413 π.Χ)

- Ελένη (412 π.Χ)

- Ίων (412 π.Χ)

- Ορέστης (408 π.Χ)

- Φοίνισσαι (408 π.Χ)

- Βάκχαι (405 π.Χ)

- Ιφιγένεια εν Αυλίδι (άγνωστο έτος)

- Ιφιγένεια εν Ταύροις (άγνωστο έτος)

- Κύκλωψ (άγνωστο έτος) – το μοναδικό ακέραια σωζόμενο σατυρικό δράμα.

Σοφοκλής (496 π.Χ – 406 π.Χ)

Γεννήθηκε στον Ίππιο Kολωνό  της Αθήνας. Πατέρας του ήταν ο Σοφίλλος, εύπορος Αθηναίος. Έλαβε επιμελημένη αγωγή και παιδεία. Διδάχθηκε μουσική από τον περίφημο μουσικοδιδάσκαλο Λάμπρο.

Συνδέθηκε στενά με τον Περικλή, τον Σωκράτη, τον Πλάτωνα  και κατέλαβε διάφορα υψηλά αξιώματα στην πολιτική, στις θρησκευτικές λατρείες και στις τέχνες.

Εκτιμάται ότι παρουσίασε σε διαγωνισμούς περίπου 30 τετραλογίες, με περίπου 20 από τις οποίες απέσπασε την πρώτη θέση και σύμφωνα με μαρτυρίες, δεν πήρε ποτέ την τρίτη θέση σε διαγωνισμό. 

Έχει χαρακτηριστεί «φιλαθηναιότατος», επειδή αγαπούσε υπερβολικά την Αθήνα.

Από τις 123 τραγωδίες του, γνωστές - ονομαστικά - είναι οι 114  και έχουν διασωθεί ολόκληρες μόνο οι 7 τραγωδίες:

- Αίας (450/440 π.Χ)

- Οιδίπους Τύραννος (428 π.Χ)

- Οιδίπους επί Κολωνώ (401 π.Χ)

- Φιλοκτήτης (409 π.Χ)

- Αντιγόνη (441 π.Χ)

- Τραχίναι (αβέβαιη χρονολόγηση, ίσως δεκαετία 440 π.Χ ή νωρίτερα)

- Ηλέκτρα (άγνωστο έτος)

Έχει, επίσης, διασωθεί ένα μεγάλο τμήμα από το σατυρικό του δράμα «Ιχνευταί».

Αισχύλος (525 π.Χ – 455 π.Χ) «Ο πατέρας της τραγωδίας»

Ο Αισχύλος γεννήθηκε το 525 π.χ. ή το 524 π. Χ. στην Ελευσίνα. Ήταν γιος του Ευφορίωνα, του γένους των Κοδριδών. Ήταν Αθηναίος πολίτης που μετείχε στις μάχες κατά των Περσών. Υπήρξε οπαδός του Πυθαγόρα και τα δράματά του είναι γεμάτα πυθαγόρειες ιδέες.

Πέθανε στη Γέλα της Ιταλίας το 456/455 π.χ. Λέγεται ότι σκοτώθηκε όταν δέχτηκε στο κεφάλι του μία χελώνα την οποία είχε ρίξει από ψηλά ένας αετός.

Έχουν διασωθεί 7 έργα:

- Πέρσαι (472 π.Χ) - το αρχαιότερο δράμα

- Επτά επί Θήβας (467 π.Χ)

- Ικέτιδες (463 π.Χ)

- Ορέστεια [ Τριλογία: Αγαμέμνων, Χοηφόροι, Ευμενίδες] (458 π.Χ)

- Προμηθεύς Δεσμώτης (;) – η πατρότητα αμφισβητείται.

                                                               Καινοτομίες:

                                Αισχύλος                                                   Σοφοκλής

1. Προσθέτει τον 2ο υποκριτή (ίσως και τον 3ο). 2. Η τριλογία του έχει ενιαίο περιεχόμενο - θεματική συνάφεια. 3. Μειώνει τα χορικά μέρη.

1. Προσθέτει τον 3ο υποκριτή (αν δεν το έκανε ο Αισχύλος). 2. Αυξάνει τα μέλη του χορού από 12 σε 15. 3. Αναβαθμίζει την σκηνογραφία. 4. Περιορίζει τα χορικά μέρη κι αυξάνει τα διαλογικά.  5. Διδάσκει τρεις χωριστές τραγωδίες, με διαφορετικό περιεχόμενο.

               

Αισχύλος Θεοί: τιτάνες Μοίρα: το άτομο υποχείριο της μοίρας του. Μεγαλοπρεπές ύφος Υψηλή έκφραση Δημιουργεί συναισθηματικά φορτισμένες εικόνες.

Σοφοκλής Θεοί: ιδανική μορφή - όπως πρέπει να είναι. Μοίρα: Συνδυάζει την αδυναμία του ανθρώπου απέναντι στο θείο και τον άνθρωπο ως υπεύθυνο άτομο. Μέσο ύφος  Μέση έκφραση  Εκμεταλλεύεται την σκηνική δράση.

Ευριπίδης Θεοί: ανθρώπινοι με πάθη - όπως είναι. Μοίρα: το άτομο είναι, σχεδόν, αυτόνομο. Δίνει φωνή στις περιθωριοποιημένες ομάδες. Υπερβολικά απλό ύφος και έκφραση. Ρεαλιστική πραγμάτευση έργων.

Facebook Page

- Πανουτσακοπούλου Ειρήνη -

Βιβλιογραφία: Οικονόμου Γεώργιος και Αγγελινάρας Γεώργιος, Βιβλιογραφία των εμμέτρων νεοελληνικών μεταφράσεων της αρχαίας ελληνικής δραματικής ποιήσεως, Αθήναι 1973