ΤΙΤΟΣ ΛΙΒΙΟΣ , Αb Urbe Condita
[1] In parte operis mei licet mihi praefari, quod in principio summae totius professi plerique sunt rerum scriptores, bellum maxime omnium memorabile quae unquam gesta sint me scripturum, quod Hannibale duce Carthaginienses cum populo Romano gessere.Nam neque ualidiores opibus ullae inter se ciuitates gentesque contulerunt arma neque his ipsis tantum unquam uirium aut roboris fuit; et haud ignotas belli artes inter sese sed expertas primo Punico conferebant bello, et adeo uaria fortuna belli ancepsque Mars fuit ut propius periculum fuerint qui uicerunt. Odiis etiam prope maioribus certarunt quam uiribus, Romanis indignantibus quod uictoribus uicti ultro inferrent arma, Poenis quod superbe auareque crederent imperitatum uictis esse. Fama est etiam Hannibalem annorum ferme nouem, pueriliter blandientem patri Hamilcari ut duceretur in Hispaniam, cum perfecto Africo bello exercitum eo traiecturus sacrificaret, altaribus admotum tactis sacris iure iurando adactum se cum primum posset hostem fore populo Romano. Angebant ingentis spiritus uirum Sicilia Sardiniaque amissae: nam et Siciliam nimis celeri desperatione rerum concessam et Sardiniam inter motum Africae fraude Romanorum, stipendio etiam insuper imposito, interceptam.
[1] Στο μέρος του έργου μου επιτρέπεται να προλογήσω, αυτό που πολλοί ιστορικοί ομολόγησαν στην αρχή του έργου τους, ότι θα γράψω τον πιο αξιομνημόνευτο πόλεμο από αυτούς που έχουν γίνει, τον οποίο έκανε ο Αννίβας όταν ήταν αρχηγός των Καρχηδονίων εναντίον του Ρωμαϊκού λαού. Διότι ποτέ ισχυρότερες πολιτείες και έθνη δεν διεξήγαν μεταξύ τους μάχες,και ούτε ποτέ αυτά απέκτησαν τέτοια δύναμη και ισχύ. Επιπλέον δεν χρησιμοποίησαν άγνωστες τεχνικές πολέμου, αλλά δοκιμασμένες ήδη απο τον πρώτο Καρχηδονιακό πόλεμο και τέλος η τύχη και η θέση του πολέμου ήταν ποικίλη και αμφίβολη, ώστε βρέθηκαν σε μεγαλύτερο κίνδυνο, αυτοί που νίκησαν. Βέβαια μάχονταν με μεγαλύτερο μίσος παρά με δυνάμεις, οι Ρωμαίοι αγανακτισμένοι επειδή οι ηττημένοι εκουσίως πολεμούσαν τους νικητές και οι Καρχηδόνιοι γιατί νόμιζαν, ότι εκείνοι(οι Ρωμαίοι) εξουσίαζαν τους ηττημένους με περηφάνια και πλεονεξία. Ακόμα υπήρχε η φήμη, ότι, όταν ο Αννίβας ήταν σχεδόν 9 χρονών, παδικά κολακεύοντας τον πατέρα του Αμίλκα, ώστε να τον πάρει στην Ισπανία, όταν μετά το τέλος του Αφρικάνικου πόλεμου θυσίαζε σκοπεύοντας να μεταφέρει το στρατό, προσήλθε στους ιερούς βωμούς και αφού άρχισε τις θυσίες, ορκίστηκε με όρκο ότι όταν μπορέσει με την πρώτη ευκαιρία, θα γίνει εχθρός των Ρωμαίων. Ανησυχεί το πνεύμα του εξοχότατου άνδρα η απώλεια της Σαρδηνίας και της Σικελίας: διότι η Σικελία χάθηκε λόγω γρήγορης απελπισίας και η Σαρδηνία, αφού της επιβλήθηκε φόρος, καταλήφθηκε με δόλο από τους Ρωμαίους.
[2] His anxius curis ita se Africo bello quod fuit sub recentem Romanam pacem per quinque annos, ita deinde nouem annis in Hispania augendo Punico imperio gessit ut appareret maius eum quam quod gereret agitare in animo bellum et, si diutius uixisset, Hamilcare duce Poenos arma Italiae inlaturos fuisse quae Hannibalis ductu intulerunt. Mors Hamilcaris peropportuna et pueritia Hannibalis distulerunt bellum. Medius Hasdrubal inter patrem ac filium octo ferme annos imperium obtinuit, flore aetatis, uti ferunt, primo Hamilcari conciliatus, gener inde ob aliam indolem profecto animi adscitus et, quia gener erat, factionis Barcinae opibus, quae apud milites plebemque plus quam modicae erant, haud sane uoluntate principum, in imperio positus. Is plura consilio quam ui gerens, hospitiis magis regulorum conciliandisque per amicitiam principum nouis gentibus quam bello aut armis rem Carthaginiensem auxit. Ceterum nihilo ei pax tutior fuit; barbarus eum quidam palam ob iram interfecti ab eo domini obtruncauit; comprensusque ab circumstantibus haud alio quam si euasisset uoltu, tormentis quoque cum laceraretur, eo fuit habitu oris ut superante laetitia dolores ridentis etiam speciem praebuerit. Cum hoc Hasdrubale, quia mirae artis in sollicitandis gentibus imperioque suo iungendis fuerat, foedus renouauerat populus Romanus ut finis utriusque imperii esset amnis Hiberus Saguntinisque mediis inter imperia duorum populorum libertas seruaretur.
[2] Από τέτοιες ανησυχίες περίφοβος φάνηκε στον Αφρικανικό πόλεμο ,που έγινε για πέντε χρόνια, κατά την περίοδο της νέας Ρωμαϊκής ειρήνης και έπειτα από εννιά χρόνια στην Ισπανία, τόσο αυξήθηκε η Καρχηδονιακή κυριαρχία, ώστε ήταν φανερό, ότι στο νου του είχε να κάνει μεγαλύτερο πόλεμο από αυτόν που ήδη διεξήγαγε, και, αν ζούσε περισσότερο, υπό την αρχηγία του Αμίλκα οι Καρχηδόνιοι ήθελαν να φέρουν τα όπλα στην Ιταλία, τα οποία επέστρεψαν υπό την αρχηγία του Αννίβα. Ο επίκαιρος θάνατος του Αμίλκα και η παιδική ηλικία του Αννίβα ανέβαλλαν τον πόλεμο. Εν τω μεταξύ, ο Ασδρούβας μεταξύ πατέρα και γιου είχε οχτώ σχεδόν χρόνια την εξουσία, και στο άνθος της ηλικίας του , όπως διηγούνται, με τον Αμίλκα συνδέθηκε, από εκεί γαμπρός εξαιτίας της έξοχης ευφυΐας του, συνενώθηκε με τον προχωρημένο σε ηλικία άνδρα, και επειδή ήταν γαμπρός (του), μέσω της δύναμης του πλήθους του Βάρκα, η οποία ήταν στους στρατιώτες και το λαό υπέρμετρα μεγάλη, και βεβαίως χωρίς τη θέληση των αρχηγών, έγινε κύριος της αρχής. Αυτός περισσότερα κατορθώνοντας μέσω της σύνεσης, παρά της δύναμης, προήγαγε τα πράγματα των Καρχηδονίων περισσότερο μέσω της φιλίας με τα μικρά βασίλεια και συνάπτοντας συμμαχίες με τους ηγεμόνες νέων εθνών, παρά μέσω του πολέμου και των όπλων. Αλλά σε αυτόν καθόλου δεν υπήρχε ασφαλέστερη η ειρήνη. Κάποιος βάρβαρος τον σκότωσε δημόσια εξαιτίας της οργής (του), διότι ο κύριός του από αυτόν δολοφονήθηκε, και αφού συνελήφθη από τους παρόντες, έδειξε τέτοια όψη, με την ιδέα ότι είχε διαφύγει, και όταν εξαιτίας των βασανιστηρίων σπάραζε, τέτοιο σχήμα πήρε το πρόσωπό του, ώστε, επειδή η χαρά ήταν μεγαλύτερη από τους πόνους, φαινόταν σα να γελούσε. Με αυτό τον Ασδρούβα, επειδή είχε θαυμάσια δεξιότητα στο να προσελκύει τα έθνη και στο να συνενώνει αυτά με το κράτος του, ο Ρωμαϊκός λαός είχε ανανεώσει την συνθήκη, ώστε όριο και των δύο κρατών να είναι ο ποταμός Ίβηρας και οι Σαγούντινοι, και στη μέση, μεταξύ των δύο λαών, να διατηρείται η ελευθερία.
[3] In Hasdrubalis locum haud dubia res fuit quin[am successurus esset; praerogatiuam militarem qua extemplo iuuenis Hannibal in praetorium delatus imperatorque ingenti omnium clamore atque adsensu appellatus erat, a senatu comprobaretur. Fauor etiam plebis sequebatur. Hunc uixdum puberem Hasdrubal litteris ad se accersierat, actaque res etiam in senatu fuerat. Barcinis nitentibus ut adsuesceret militiae Hannibal atque in paternas succederet opes Hanno, alterius factionis princeps, "et aequum postulare uidetur" inquit, "Hasdrubal, et ego tamen non censeo quod petit tribuendum." Cum admiratione tam ancipitis sententiae in se omnes conuertisset, "florem aetatis" inquit, "Hasdrubal, quem ipse patri Hannibalis fruendum praebuit, iusto iure eum a filio repeti censet; nos tamen minime decet iuuentutem nostram pro militari rudimento adsuefacere libidini praetorum. An hoc timemus ne Hamilcaris filius nimis sero imperia immodica et regni paterni speciem uideat et, cuius regis genero hereditarii sint relicti exercitus nostri, eius filio parum mature seruiamus? Ego istum iuuenem domi tenendum sub legibus, sub magistratibus, docendum uiuere aequo iure cum ceteris censeo, ne quandoque paruus hic ignis incendium ingens exsuscitet."
[3] Ως προς τη θέση του Ασδρούβα, την προηγηθείσα (μέρα) από την εκλογή του στρατού, ήταν αμφίβολο ποιος θα ήταν διάδοχος, διότι αμέσως αφού εμφανίστηκε ο νέος Αννίβας στην στρατηγική σκηνή και με μεγάλη κραυγή και επευφημία όλων, ως στρατηγός επιδοκιμάστηκε, και ακολούθησε η εύνοια του λαού. Μόλις αυτός έγινε έφηβος, ο Ασδρούβας είχε στείλει επιστολές σε αυτόν και το πράγμα ήρθε στην σύγκλητο. Ενώ οι οπαδοί του Βάρκα προσπαθούσαν, ώστε ο Αννίβας να εθισθεί στον στρατιωτικό βίο και να διαδεχθεί την πατρική δύναμη, ο Άννωνας, ο αρχηγός της αντίθετης μερίδας είπε: ''Και ο Ασδρούβας φαίνεται δίκαιο, ότι ζητεί'' , ''και εγώ, όμως, δεν νομίζω ότι πρέπει να απονεμηθεί σε αυτόν ό,τι ζητεί''. Όταν έστρεψε τους πάντες προς τον ίδιο εξαιτίας της θαυμαστής και αμφίβολης αυτής γνώμης, είπε: ''Ο Ασδρούβας πιστεύει ότι το άνθος της νεότητας, το οποίο στον πατέρα του Αννίβα έδωσε να μεταχειρισθεί, με πλήρες δίκιο αυτός από τον πατέρα απαιτεί, σε εμάς, όμως, καθόλου δεν αρμόζει, την δική μας νεολαία αντί (να εθίζουμε) στην στρατιωτική άσκηση, να (την) εθίζουμε στο να επιθυμούν να γίνουν στρατηγοί. Ή φοβόμαστε μη τυχόν ο γιος του Αμίλκα πολύ γρήγορα γνωρίσει υπέρμετρη αρχηγία ή αρκετά νωρίς γίνουμε δουλικά υπήκοοι στο γιο του ηγεμόνα, στο γαμπρό του οποίου με κληρονομιά κατελήφθησαν οι δικοί μας στρατοί; Εγώ νομίζω, ότι ο νέος αυτός πρέπει να μείνει στο σπίτι, ώστε να διδαχθεί να ζει κάτω από τους νόμους, κάτω από την επίβλεψη των αρχόντων, με ισότητα με τους άλλους, ώστε ποτέ η μικρή αυτή φλόγα να μην εγείρει την μέγιστη πυρκαγιά.
[4] Pauci ac ferme optimus quisque Hannoni adsentiebantur; sed, ut plerumque fit, maior pars meliorem uicit. Missus Hannibal in Hispaniam primo statim aduentu omnem exercitum in se conuertit; Hamilcarem iuuenem redditum sibi ueteres milites credere; eundem uigorem in uoltu uimque in oculis, habitum oris lineamentaque intueri. Dein breui effecit ut pater in se minimum momentum ad fauorem conciliandum esset. Nunquam ingenium idem ad res diuersissimas, parendum atque imparandum, habilius fuit. Itaque haud facile discerneres utrum imperatori an exercitui carior esset; neque Hasdrubal alium quemquam praeficere malle ubi quid fortiter ac strenue agendum esset, neque milites alio duce plus confidere aut audere. Plurimum audaciae ad pericula capessenda, plurimum consilii inter ipsa pericula erat. Nullo labore aut corpus fatigari aut animus uinci poterat. Caloris ac frigoris patientia par; cibi potionisque desiderio naturali, non uoluptate modus finitus; uigiliarum somnique nec die nec nocte discriminata tempora; id quod gerendis rebus superesset quieti datum; ea neque molli strato neque silentio accersita; multi saepe militari sagulo opertum humi iacentem inter custodias stationesque militum conspexerunt. Vestitus nihil inter aequales excellens: arma atque equi conspiciebantur. Equitum peditumque idem longe primus erat; princeps in proelium ibat, ultimus conserto proelio excedebat. Has tantas uiri uirtutes ingentia uitia aequabant, inhumana crudelitas, perfidia plus quam Punica, nihil ueri, nihil sancti, nullus deum metus, nullum ius iurandum, nulla religio. Cum hac indole uirtutum atque uitiorum triennio sub Hasdrubale imperatore meruit, nulla re quae agenda uidendaque magno futuro duci esset praetermissa.
[4] Λίγοι και σχεδόν όλοι οι άριστοι συμφωνούσαν με τον Άννωνα. Αλλά, όπως συμβαίνει συχνά, η πλειοψηφία επικράτησε της μειοψηφίας. Ο Αννίβας αφού στάλθηκε στην Ισπανία, αμέσως μετά την άφιξη του έστρεψε όλο το στρατό του προς αυτόν. Οι βετεράνοι στρατιώτες πίστευαν οτι ο νέος Αμίλκας επέστρεψε σε αυτούς. Έβλεπαν την ακμή στο πρόσωπό του, τη δύναμη στα μάτια του, την έκφραση του προσώπου, τα χαρακτηριστικά. Έτσι σε σύντομο χρονικό διάστημα κατάφερε, ώστε ο πατέρας του λίγη ροπή είχε στο να προσελκύσει την εύνοια. Ποτέ δεν φάνηκε πιο κατάλληλη η ίδια η πνευματική του ευφυΐα στα διαφορετικά πράγματα, στο να υπακούει και στο να διατάζει. Και επίσης ήταν δύσκολο να διακρίνει κανείς αν ήταν πιο αγαπητός στο στρατηγό ή στο στρατό. Oύτε ο Ασδρούβας ήθελε να θέσει αρχηγό κάποιον άλλο ,όταν έπρεπε να πραχθεί κάτι ισχυρώς ή αυστηρώς, ούτε οι στρατιώτες είχαν σε άλλο στρατηγό περισσότερη εμπιστοσύνη ή ροπή στο να τολμούν. Είχε πολύ τόλμη στο να αναλαμβάνει κινδύνους, πάρα πολύ σύνεση στο μέσο των κινδύνων. Με κανένα μόχθο δεν μπορούσε να καταπονεμηθεί το σώμα του ή να ηττηθεί η ψυχή του. Ίδια ήταν η υπομονή του στη ζέστη και στο κρύο. Η επιθυμία για φαγητό και ποτό οριζόταν απο τη φύση κα όχι απο την ηδονή. Ο χρόνος του ύπνου και της αφύπνισης δεν καθοριζόταν ούτε από τη μέρα ούτε από τη νύχτα. Ο χρόνος που υπολειπόταν σε αυτόν από την εργασία αφιερωνόταν στην ανάπαυση, και δεν γινόταν ούτε με μαλακό στρώμα ούτε με σιωπή. Συχνά πολλοί είδαν αυτόν καλυμμένο με στρατιωτική χλαμύδα να βρίσκεται στη γη μεταξύ των φυλακών και των φρουρών των στρατιωτών. Η ενδυμασία του δεν διέφερε από αυτή των ομοίων του : τα όπλα και τα άλογα διέφεραν. Ήταν πολύ πρώτος ο ίδιος σε σχέση με τους ιππείς και τους πεζούς. Πρώτος πορευόταν στη μάχη και τελευταίος έφευγε από τη μάχη. Αυτές οι τέτοιου είδους αρετές του άνδρα εξισώνονταν με πολύ μεγάλα ελαττώματα : απάνθρωπη σκληρότητα, και περισσότερο η Καρχηδονιακή απιστία, τίποτα αληθινό, τίποτα ιερό, κανένας φόβος προς τους θεούς, κανένας όρκος, καμία θρησκεία. Με τόσες έμφυτες αρετές και κακίες για τρία χρόνια υπηρέτησε κάτω από την αρχηγία του Ασδρούβα, χωρίς να παραλείπει τι έπρεπε να κάνει ή να δει για να γίνει στο μέλλον μεγάλος στρατηγός.
Επιμέλεια κειμένου : Ειρήνη Πανουτσακοπούλου ( χωρία 2 , 3)
Λάμπρος Τάτσης (χωρία 1, 4)
Facebook Page
[1] In parte operis mei licet mihi praefari, quod in principio summae totius professi plerique sunt rerum scriptores, bellum maxime omnium memorabile quae unquam gesta sint me scripturum, quod Hannibale duce Carthaginienses cum populo Romano gessere.Nam neque ualidiores opibus ullae inter se ciuitates gentesque contulerunt arma neque his ipsis tantum unquam uirium aut roboris fuit; et haud ignotas belli artes inter sese sed expertas primo Punico conferebant bello, et adeo uaria fortuna belli ancepsque Mars fuit ut propius periculum fuerint qui uicerunt. Odiis etiam prope maioribus certarunt quam uiribus, Romanis indignantibus quod uictoribus uicti ultro inferrent arma, Poenis quod superbe auareque crederent imperitatum uictis esse. Fama est etiam Hannibalem annorum ferme nouem, pueriliter blandientem patri Hamilcari ut duceretur in Hispaniam, cum perfecto Africo bello exercitum eo traiecturus sacrificaret, altaribus admotum tactis sacris iure iurando adactum se cum primum posset hostem fore populo Romano. Angebant ingentis spiritus uirum Sicilia Sardiniaque amissae: nam et Siciliam nimis celeri desperatione rerum concessam et Sardiniam inter motum Africae fraude Romanorum, stipendio etiam insuper imposito, interceptam.
[1] Στο μέρος του έργου μου επιτρέπεται να προλογήσω, αυτό που πολλοί ιστορικοί ομολόγησαν στην αρχή του έργου τους, ότι θα γράψω τον πιο αξιομνημόνευτο πόλεμο από αυτούς που έχουν γίνει, τον οποίο έκανε ο Αννίβας όταν ήταν αρχηγός των Καρχηδονίων εναντίον του Ρωμαϊκού λαού. Διότι ποτέ ισχυρότερες πολιτείες και έθνη δεν διεξήγαν μεταξύ τους μάχες,και ούτε ποτέ αυτά απέκτησαν τέτοια δύναμη και ισχύ. Επιπλέον δεν χρησιμοποίησαν άγνωστες τεχνικές πολέμου, αλλά δοκιμασμένες ήδη απο τον πρώτο Καρχηδονιακό πόλεμο και τέλος η τύχη και η θέση του πολέμου ήταν ποικίλη και αμφίβολη, ώστε βρέθηκαν σε μεγαλύτερο κίνδυνο, αυτοί που νίκησαν. Βέβαια μάχονταν με μεγαλύτερο μίσος παρά με δυνάμεις, οι Ρωμαίοι αγανακτισμένοι επειδή οι ηττημένοι εκουσίως πολεμούσαν τους νικητές και οι Καρχηδόνιοι γιατί νόμιζαν, ότι εκείνοι(οι Ρωμαίοι) εξουσίαζαν τους ηττημένους με περηφάνια και πλεονεξία. Ακόμα υπήρχε η φήμη, ότι, όταν ο Αννίβας ήταν σχεδόν 9 χρονών, παδικά κολακεύοντας τον πατέρα του Αμίλκα, ώστε να τον πάρει στην Ισπανία, όταν μετά το τέλος του Αφρικάνικου πόλεμου θυσίαζε σκοπεύοντας να μεταφέρει το στρατό, προσήλθε στους ιερούς βωμούς και αφού άρχισε τις θυσίες, ορκίστηκε με όρκο ότι όταν μπορέσει με την πρώτη ευκαιρία, θα γίνει εχθρός των Ρωμαίων. Ανησυχεί το πνεύμα του εξοχότατου άνδρα η απώλεια της Σαρδηνίας και της Σικελίας: διότι η Σικελία χάθηκε λόγω γρήγορης απελπισίας και η Σαρδηνία, αφού της επιβλήθηκε φόρος, καταλήφθηκε με δόλο από τους Ρωμαίους.
[2] His anxius curis ita se Africo bello quod fuit sub recentem Romanam pacem per quinque annos, ita deinde nouem annis in Hispania augendo Punico imperio gessit ut appareret maius eum quam quod gereret agitare in animo bellum et, si diutius uixisset, Hamilcare duce Poenos arma Italiae inlaturos fuisse quae Hannibalis ductu intulerunt. Mors Hamilcaris peropportuna et pueritia Hannibalis distulerunt bellum. Medius Hasdrubal inter patrem ac filium octo ferme annos imperium obtinuit, flore aetatis, uti ferunt, primo Hamilcari conciliatus, gener inde ob aliam indolem profecto animi adscitus et, quia gener erat, factionis Barcinae opibus, quae apud milites plebemque plus quam modicae erant, haud sane uoluntate principum, in imperio positus. Is plura consilio quam ui gerens, hospitiis magis regulorum conciliandisque per amicitiam principum nouis gentibus quam bello aut armis rem Carthaginiensem auxit. Ceterum nihilo ei pax tutior fuit; barbarus eum quidam palam ob iram interfecti ab eo domini obtruncauit; comprensusque ab circumstantibus haud alio quam si euasisset uoltu, tormentis quoque cum laceraretur, eo fuit habitu oris ut superante laetitia dolores ridentis etiam speciem praebuerit. Cum hoc Hasdrubale, quia mirae artis in sollicitandis gentibus imperioque suo iungendis fuerat, foedus renouauerat populus Romanus ut finis utriusque imperii esset amnis Hiberus Saguntinisque mediis inter imperia duorum populorum libertas seruaretur.
[2] Από τέτοιες ανησυχίες περίφοβος φάνηκε στον Αφρικανικό πόλεμο ,που έγινε για πέντε χρόνια, κατά την περίοδο της νέας Ρωμαϊκής ειρήνης και έπειτα από εννιά χρόνια στην Ισπανία, τόσο αυξήθηκε η Καρχηδονιακή κυριαρχία, ώστε ήταν φανερό, ότι στο νου του είχε να κάνει μεγαλύτερο πόλεμο από αυτόν που ήδη διεξήγαγε, και, αν ζούσε περισσότερο, υπό την αρχηγία του Αμίλκα οι Καρχηδόνιοι ήθελαν να φέρουν τα όπλα στην Ιταλία, τα οποία επέστρεψαν υπό την αρχηγία του Αννίβα. Ο επίκαιρος θάνατος του Αμίλκα και η παιδική ηλικία του Αννίβα ανέβαλλαν τον πόλεμο. Εν τω μεταξύ, ο Ασδρούβας μεταξύ πατέρα και γιου είχε οχτώ σχεδόν χρόνια την εξουσία, και στο άνθος της ηλικίας του , όπως διηγούνται, με τον Αμίλκα συνδέθηκε, από εκεί γαμπρός εξαιτίας της έξοχης ευφυΐας του, συνενώθηκε με τον προχωρημένο σε ηλικία άνδρα, και επειδή ήταν γαμπρός (του), μέσω της δύναμης του πλήθους του Βάρκα, η οποία ήταν στους στρατιώτες και το λαό υπέρμετρα μεγάλη, και βεβαίως χωρίς τη θέληση των αρχηγών, έγινε κύριος της αρχής. Αυτός περισσότερα κατορθώνοντας μέσω της σύνεσης, παρά της δύναμης, προήγαγε τα πράγματα των Καρχηδονίων περισσότερο μέσω της φιλίας με τα μικρά βασίλεια και συνάπτοντας συμμαχίες με τους ηγεμόνες νέων εθνών, παρά μέσω του πολέμου και των όπλων. Αλλά σε αυτόν καθόλου δεν υπήρχε ασφαλέστερη η ειρήνη. Κάποιος βάρβαρος τον σκότωσε δημόσια εξαιτίας της οργής (του), διότι ο κύριός του από αυτόν δολοφονήθηκε, και αφού συνελήφθη από τους παρόντες, έδειξε τέτοια όψη, με την ιδέα ότι είχε διαφύγει, και όταν εξαιτίας των βασανιστηρίων σπάραζε, τέτοιο σχήμα πήρε το πρόσωπό του, ώστε, επειδή η χαρά ήταν μεγαλύτερη από τους πόνους, φαινόταν σα να γελούσε. Με αυτό τον Ασδρούβα, επειδή είχε θαυμάσια δεξιότητα στο να προσελκύει τα έθνη και στο να συνενώνει αυτά με το κράτος του, ο Ρωμαϊκός λαός είχε ανανεώσει την συνθήκη, ώστε όριο και των δύο κρατών να είναι ο ποταμός Ίβηρας και οι Σαγούντινοι, και στη μέση, μεταξύ των δύο λαών, να διατηρείται η ελευθερία.
[3] In Hasdrubalis locum haud dubia res fuit quin[am successurus esset; praerogatiuam militarem qua extemplo iuuenis Hannibal in praetorium delatus imperatorque ingenti omnium clamore atque adsensu appellatus erat, a senatu comprobaretur. Fauor etiam plebis sequebatur. Hunc uixdum puberem Hasdrubal litteris ad se accersierat, actaque res etiam in senatu fuerat. Barcinis nitentibus ut adsuesceret militiae Hannibal atque in paternas succederet opes Hanno, alterius factionis princeps, "et aequum postulare uidetur" inquit, "Hasdrubal, et ego tamen non censeo quod petit tribuendum." Cum admiratione tam ancipitis sententiae in se omnes conuertisset, "florem aetatis" inquit, "Hasdrubal, quem ipse patri Hannibalis fruendum praebuit, iusto iure eum a filio repeti censet; nos tamen minime decet iuuentutem nostram pro militari rudimento adsuefacere libidini praetorum. An hoc timemus ne Hamilcaris filius nimis sero imperia immodica et regni paterni speciem uideat et, cuius regis genero hereditarii sint relicti exercitus nostri, eius filio parum mature seruiamus? Ego istum iuuenem domi tenendum sub legibus, sub magistratibus, docendum uiuere aequo iure cum ceteris censeo, ne quandoque paruus hic ignis incendium ingens exsuscitet."
[3] Ως προς τη θέση του Ασδρούβα, την προηγηθείσα (μέρα) από την εκλογή του στρατού, ήταν αμφίβολο ποιος θα ήταν διάδοχος, διότι αμέσως αφού εμφανίστηκε ο νέος Αννίβας στην στρατηγική σκηνή και με μεγάλη κραυγή και επευφημία όλων, ως στρατηγός επιδοκιμάστηκε, και ακολούθησε η εύνοια του λαού. Μόλις αυτός έγινε έφηβος, ο Ασδρούβας είχε στείλει επιστολές σε αυτόν και το πράγμα ήρθε στην σύγκλητο. Ενώ οι οπαδοί του Βάρκα προσπαθούσαν, ώστε ο Αννίβας να εθισθεί στον στρατιωτικό βίο και να διαδεχθεί την πατρική δύναμη, ο Άννωνας, ο αρχηγός της αντίθετης μερίδας είπε: ''Και ο Ασδρούβας φαίνεται δίκαιο, ότι ζητεί'' , ''και εγώ, όμως, δεν νομίζω ότι πρέπει να απονεμηθεί σε αυτόν ό,τι ζητεί''. Όταν έστρεψε τους πάντες προς τον ίδιο εξαιτίας της θαυμαστής και αμφίβολης αυτής γνώμης, είπε: ''Ο Ασδρούβας πιστεύει ότι το άνθος της νεότητας, το οποίο στον πατέρα του Αννίβα έδωσε να μεταχειρισθεί, με πλήρες δίκιο αυτός από τον πατέρα απαιτεί, σε εμάς, όμως, καθόλου δεν αρμόζει, την δική μας νεολαία αντί (να εθίζουμε) στην στρατιωτική άσκηση, να (την) εθίζουμε στο να επιθυμούν να γίνουν στρατηγοί. Ή φοβόμαστε μη τυχόν ο γιος του Αμίλκα πολύ γρήγορα γνωρίσει υπέρμετρη αρχηγία ή αρκετά νωρίς γίνουμε δουλικά υπήκοοι στο γιο του ηγεμόνα, στο γαμπρό του οποίου με κληρονομιά κατελήφθησαν οι δικοί μας στρατοί; Εγώ νομίζω, ότι ο νέος αυτός πρέπει να μείνει στο σπίτι, ώστε να διδαχθεί να ζει κάτω από τους νόμους, κάτω από την επίβλεψη των αρχόντων, με ισότητα με τους άλλους, ώστε ποτέ η μικρή αυτή φλόγα να μην εγείρει την μέγιστη πυρκαγιά.
[4] Pauci ac ferme optimus quisque Hannoni adsentiebantur; sed, ut plerumque fit, maior pars meliorem uicit. Missus Hannibal in Hispaniam primo statim aduentu omnem exercitum in se conuertit; Hamilcarem iuuenem redditum sibi ueteres milites credere; eundem uigorem in uoltu uimque in oculis, habitum oris lineamentaque intueri. Dein breui effecit ut pater in se minimum momentum ad fauorem conciliandum esset. Nunquam ingenium idem ad res diuersissimas, parendum atque imparandum, habilius fuit. Itaque haud facile discerneres utrum imperatori an exercitui carior esset; neque Hasdrubal alium quemquam praeficere malle ubi quid fortiter ac strenue agendum esset, neque milites alio duce plus confidere aut audere. Plurimum audaciae ad pericula capessenda, plurimum consilii inter ipsa pericula erat. Nullo labore aut corpus fatigari aut animus uinci poterat. Caloris ac frigoris patientia par; cibi potionisque desiderio naturali, non uoluptate modus finitus; uigiliarum somnique nec die nec nocte discriminata tempora; id quod gerendis rebus superesset quieti datum; ea neque molli strato neque silentio accersita; multi saepe militari sagulo opertum humi iacentem inter custodias stationesque militum conspexerunt. Vestitus nihil inter aequales excellens: arma atque equi conspiciebantur. Equitum peditumque idem longe primus erat; princeps in proelium ibat, ultimus conserto proelio excedebat. Has tantas uiri uirtutes ingentia uitia aequabant, inhumana crudelitas, perfidia plus quam Punica, nihil ueri, nihil sancti, nullus deum metus, nullum ius iurandum, nulla religio. Cum hac indole uirtutum atque uitiorum triennio sub Hasdrubale imperatore meruit, nulla re quae agenda uidendaque magno futuro duci esset praetermissa.
[4] Λίγοι και σχεδόν όλοι οι άριστοι συμφωνούσαν με τον Άννωνα. Αλλά, όπως συμβαίνει συχνά, η πλειοψηφία επικράτησε της μειοψηφίας. Ο Αννίβας αφού στάλθηκε στην Ισπανία, αμέσως μετά την άφιξη του έστρεψε όλο το στρατό του προς αυτόν. Οι βετεράνοι στρατιώτες πίστευαν οτι ο νέος Αμίλκας επέστρεψε σε αυτούς. Έβλεπαν την ακμή στο πρόσωπό του, τη δύναμη στα μάτια του, την έκφραση του προσώπου, τα χαρακτηριστικά. Έτσι σε σύντομο χρονικό διάστημα κατάφερε, ώστε ο πατέρας του λίγη ροπή είχε στο να προσελκύσει την εύνοια. Ποτέ δεν φάνηκε πιο κατάλληλη η ίδια η πνευματική του ευφυΐα στα διαφορετικά πράγματα, στο να υπακούει και στο να διατάζει. Και επίσης ήταν δύσκολο να διακρίνει κανείς αν ήταν πιο αγαπητός στο στρατηγό ή στο στρατό. Oύτε ο Ασδρούβας ήθελε να θέσει αρχηγό κάποιον άλλο ,όταν έπρεπε να πραχθεί κάτι ισχυρώς ή αυστηρώς, ούτε οι στρατιώτες είχαν σε άλλο στρατηγό περισσότερη εμπιστοσύνη ή ροπή στο να τολμούν. Είχε πολύ τόλμη στο να αναλαμβάνει κινδύνους, πάρα πολύ σύνεση στο μέσο των κινδύνων. Με κανένα μόχθο δεν μπορούσε να καταπονεμηθεί το σώμα του ή να ηττηθεί η ψυχή του. Ίδια ήταν η υπομονή του στη ζέστη και στο κρύο. Η επιθυμία για φαγητό και ποτό οριζόταν απο τη φύση κα όχι απο την ηδονή. Ο χρόνος του ύπνου και της αφύπνισης δεν καθοριζόταν ούτε από τη μέρα ούτε από τη νύχτα. Ο χρόνος που υπολειπόταν σε αυτόν από την εργασία αφιερωνόταν στην ανάπαυση, και δεν γινόταν ούτε με μαλακό στρώμα ούτε με σιωπή. Συχνά πολλοί είδαν αυτόν καλυμμένο με στρατιωτική χλαμύδα να βρίσκεται στη γη μεταξύ των φυλακών και των φρουρών των στρατιωτών. Η ενδυμασία του δεν διέφερε από αυτή των ομοίων του : τα όπλα και τα άλογα διέφεραν. Ήταν πολύ πρώτος ο ίδιος σε σχέση με τους ιππείς και τους πεζούς. Πρώτος πορευόταν στη μάχη και τελευταίος έφευγε από τη μάχη. Αυτές οι τέτοιου είδους αρετές του άνδρα εξισώνονταν με πολύ μεγάλα ελαττώματα : απάνθρωπη σκληρότητα, και περισσότερο η Καρχηδονιακή απιστία, τίποτα αληθινό, τίποτα ιερό, κανένας φόβος προς τους θεούς, κανένας όρκος, καμία θρησκεία. Με τόσες έμφυτες αρετές και κακίες για τρία χρόνια υπηρέτησε κάτω από την αρχηγία του Ασδρούβα, χωρίς να παραλείπει τι έπρεπε να κάνει ή να δει για να γίνει στο μέλλον μεγάλος στρατηγός.
Επιμέλεια κειμένου : Ειρήνη Πανουτσακοπούλου ( χωρία 2 , 3)
Λάμπρος Τάτσης (χωρία 1, 4)
Facebook Page
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου